Η Στέλλα Σεβαστοπούλου συνομιλεί με την Καίτη Χόρτη, μια γλύπτρια με οικολογική συνείδηση που απολαμβάνει τη μετατροπή της βιομηχανικής μορφής του ποδηλάτου σε ζώα και έντομα (μεταξύ άλλων) δίνοντάς του μια νέα πνοή ζωής.
Το ποδήλατο εφευρέθηκε το 1839 από τον Σκωτσέζο σιδερά Κιρκπάτρικ Μακμίλαν. Από τότε έχει γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή μέσα μεταφοράς σε όλο τον κόσμο, και έχει δει ένα "κύμα" δημοτικότητας κατά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω του φιλικού προς το περιβάλλον χαρακτήρα του, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι είναι μια δυναμική μορφή άσκησης. Τα περισσότερα κέντρα πόλεων σε όλο τον κόσμο δημιουργούν ποδηλατόδρομους (και ο δήμος Αθηναίων δεν αποτελεί εξαίρεση, αφού ανακοίνωσε πρόσφατα τα τελευταία σχέδιά του για να δημιουργήσει έναν στη λεωφόρο Πανεπιστημίου), και αυτό δείχνει ότι αυτό το παραδοσιακό μέσο μεταφοράς είναι εδώ για να μείνει.
Αλλά τι γίνεται με τον κόσμο της τέχνης; Πώς το ποδήλατο έχει επηρεάσει αυτό τον τομέα; Ας αναφέρουμε τον πατέρα της τέχνης, Marcel Duchamp, ο οποίος το 1913 στερέωσε μια ρόδα ποδηλάτου σε ένα σκαμνί, και έτσι δημιούργησε μια θέση για το «ready-made» στην ιστορία της τέχνης. Σήμερα, η Ελληνίδα καλλιτέχνης Καίτη Χόρτη φαίνεται να έχει εμπνευστεί από τέτοιες καλλιτεχνικές αντίκες ποδηλάτων, μόνο που προτιμά να μετατρέψει αυτό το μέσο μεταφοράς σε ζώα και έντομα, αθλητικές δραστηριότητες, ή ακόμα και σε ζώδια, παρά σε εννοιολογικά αινίγματα τέχνης. Ο στόχος της είναι διαδραστικός, αλλά και οικολογικός:
- Πείτε μας λίγα πράγματα για την εικαστική πορεία σας, και πώς
καταλήξατε να διαλέξετε το ποδήλατο ως πρώτη ύλη για τα έργα σας.
- Αφότου τελείωσα τα μαθήματα γλυπτικής στο Εργαστήριο
Περαντινού με δασκάλα την αείμνηστη Ευδοκία Παπουλή-Δημητροπούλου, σκέφτηκα πως
ένα υλικό που με ενδιαφέρει είναι το μέταλλο και ιδιαίτερα το έτοιμο, ως προς τη
μορφή του, μέταλλο του ποδήλατου. Έτσι χρησιμοποιώντας ενός φίλου το παλιό ποδήλατο δημιούργησα το πρώτο μου έργο, τη
Ζωή-ποδήλατο.
- Υπάρχει και μια περιβαλλοντική διάσταση στη δουλειά σας.
Εξηγήστε μας.
-Ναι, ασφαλώς υπάρχει. Ασχολούμαι με την ανακύκλωση και την
επανάχρηση των υλικών από το 2009. Είμαι φανατική θα έλεγα. Οπότε σε αυτό το
πλαίσιο θεωρώ πως ένα ποδήλατο δεν μπορεί να καταστραφεί, μπορεί να έχει μια
νέα «ζωή» ως έργο τέχνης. Ήδη το ποδήλατο θεωρώ πως είναι ένα έργο τέχνης!
- Τι ρόλο έχει παίξει η τέχνη στη ζωή σας;
- Η τέχνη νομίζω πως είναι ένας τρόπος να αναπνέουμε. Δεν
μπορώ να σκεφτώ κάτι που δεν εμπεριέχει την έννοια της τέχνης. Από μικρή
έφτιαχνα πράγματα, κεντούσα (μια λαϊκή μορφή τέχνης), έπλεκα, ζωγράφιζα (λίγο).
Όλα για μένα είναι τέχνη… ακόμη και το πώς θα ντυθείς.
- Είσαστε και δημοσιογράφος, πώς συμβαδίζουν αυτές οι δύο
πλευρές της ζωής σας (το εικαστικό/δημοσιογραφικό);
- Η δημοσιογραφία (για την ακρίβεια είμαι εσωτερικός
συντάκτης) είναι ένας τρόπος βιοπορισμού. Από την τέχνη δεν θα μπορούσα να ζήσω.
Άλλωστε δεν ασχολήθηκα από μικρή με την τέχνη ίσως γιατί την έβλεπα ως χόμπι.
Όταν όμως αποφάσισα να πάω στο Εργαστήριο Γλυπτικής Περαντινού (2007), μπήκα πιο βαθιά
σε αυτό το χώρο και στη συνέχεια λόγω έλλειψης δουλειάς είχα το χρόνο να
αφιερωθώ σε αυτή.
- Έχετε και μια μεγάλη αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα σας,
τη Λευκάδα. Έχει υπάρξει και πηγή έμπνευσής για τη δουλειά σας;
- Η Λευκάδα είναι ο τόπος καταγωγής μου. Δεν γεννήθηκα εκεί
ούτε έχω ζήσει ποτέ. Πάντα πάω ως τουρίστρια, όμως είναι ένας χώρος που μου
δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα και κυρίως δημιουργικά. Ίσως είναι η φύση (πολλές
ελιές), η θάλασσα του Ιονίου, ο συνεχής άνεμος. Είναι ένας ξεχωριστός τόπος και
σίγουρα υπάρχει καταγραφή και στο DNA… Eκεί μου ήρθε και
η έμπνευση να εκθέσω τα έργα μου (2017) στην ξέρα (διαχωριστικό γης) του ιβαριού!
- Έχετε μια απίστευτη ικανότητα να μεταμορφώνετε το
βιομηχανικό σχήμα ενός ποδηλάτου σε ένα ζουζούνι (όπως σε μια μύγα ή
πασχαλίτσα, και πολλών άλλων εντόμων). Περιγράψτε μας την εικαστική διαδικασία
σας και πώς καταλήγετε στα θέματα που απεικονίζετε στα γλυπτά σας.
- Η ιδέα μου είναι (βλέποντας ένα ποδήλατο) πώς θα μπορούσε
να μεταμορφωθεί σε κάτι έμψυχο. Για παράδειγμα, η σέλα του ποδήλατου ταιριάζει
με το ράμφος ενός πουλιού, ο σκελετός του μπορεί εύκολα να γίνει σκελετός
πουλιού. Έτσι προσπαθώ κάθε κομμάτι του ποδήλατου να το κάνω κομμάτι ενός ζώου.
Παρότι έχω φτιάξει διάφορα ζώα νομίζω πως του ταιριάζει πολύ η μετατροπή του σε
πουλί με τη ρεαλιστική αλλά και τη μεταφορική έννοια (πετάει).
- Η μεταλλουργία είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη μορφή γλυπτικής που θα έλεγα ότι λίγες γυναίκες διαλέγουν με τόσο πάθος. Τι είναι αυτό που σας
έλκει σ’ αυτό το είδος τέχνης;
- Θεωρώ πως το μέταλλο είναι ένα στέρεο υλικό και ταυτόχρονα
εύπλαστο. Μπορείς να του δώσεις ό,τι μορφή θέλεις. Για μένα προσομοιάζει και με
ύφασμα. Απλώς είναι δύσκολο στη χρήση, θέλει ειδικά μηχανήματα, βγάζει
μουτζούρα… όλα αυτά που δεν θέλουν οι γυναίκες. Εμένα μου αρέσει πολύ και
υπάρχουν πολλές γυναίκες γλύπτριες που έχουν ασχοληθεί μόνο με το μέταλλο.
- Έχετε πραγματοποιήσει πολλές εκθέσεις, και η έκθεσή σας στο
Μπάγκειο (ένας ξεχωριστός εκθεσιακός χώρος) ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Πείτε μας
γι’ αυτή την έκθεση, και για άλλες που σας έχουν μείνει ως αξέχαστες και
σημαντικές εμπειρίες στην εικαστική σας πορεία.
- Η έκθεση στο Μπάγκειο τον Δεκέμβρη του 2019
ήταν πράγματι μια μοναδική εμπειρία έκθεσης σε κλειστό χώρο. Όμως ο χώρος αυτός
αποπνέει τόση ιστορία που νομίζω πως ό,τι και να εκθέσεις εκεί παίρνει
ιδιαίτερη χροιά. Είχα επίσης τη χαρά να κάνω μια πολύ ωραία υπαίθρια έκθεση στη
Λευκάδα (2017) και μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση στoν κήπο του Black Duck (2018) στην Αθήνα (Μουσείο της Πόλς των Αθηνών). Ήταν όλες ατομικές και πολύ διαδραστικές!
- Πώς σας επηρέασε η πανδημία του κορονοϊού εικαστικά; Βρήκατε
αυτή την περίοδο απομόνωσης δημιουργική ή όχι;
- Στη διάρκεια της απαγόρευσης εξόδου ασχολήθηκα με
την ολοκλήρωση 10 έργων που είναι η τελευταία μου δουλειά. Είχαν φτιαχτεί σε
πρώτη φάση τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο (2019) και ολοκληρώθηκαν τώρα (2020). Οπότε δεν είχα χρόνο
να καταλάβω ότι δεν μπορώ να πάω όπου θέλω. Βέβαια μου έλειψαν πολλά εικαστικά
ερεθίσματα αλλά τι να κάνουμε…
- Τι σχεδιάζετε τώρα; Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Είχα κανονίσει προ κορονοϊού να κάνω μια έκθεση
στη Λευκάδα με τα έργα μου που είναι 10 αθλήματα. Οπότε νομίζω πως θα προχωρήσει
αυτό το project γιατί θα είναι υπαίθρια. Απομένει να δούμε τι θα πουν οι
αρμόδιοι. Ραντεβού στη Λευκάδα, λοιπόν, Ιούλιο-Αύγουστο 2020!
