Σε αυτή την εξόρμηση με τον περιβαλλοντικό και πολιτιστικό όμιλο Αττικής (περ.πολ.ο) επισκεφθήκαμε τη Σίφνο, που αποτελεί τμήμα των Νοτιοδυτικών Κυκλάδων γνωστό για τη γραφική του αρχιτεκτονική με αμέτρητες εκκλησίες, τους γραφικούς περιστερώνες, τους ανεμόμυλους, τις παραλίες με τα πεντακάθαρα νερά και τα όμορφα μονοπάτια.
Το νησί έχει μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική τέχνη και ακόμη διατηρούνται μέχρι σήμερα πολλά εργαστήρια αγγειοπλαστικής - κεραμικής.
Το νησί των γεύσεων αλλά και των ποιητών όπως χαρακτηρίζεται από πολλούς καθώς από εδώ κατάγεται ο Τσελεμεντές αλλά και οι κορυφαίοι ποιητές όπως οι Ιωάννης Γρυπάρης, Κλεάνθης Τριανταφύλλου και Αριστομένης Προβελέγγιος κάθε χρόνο τον Σεπτέμβρη πλημμυρίζει από επισκέπτες που έρχονται για να παρακολουθήσουν το Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας "Νικόλαος Τσελεμεντές". Ένα φεστιβάλ-θεσμός που διαρκεί τρεις μέρες και χρήζει διεθνούς αναγνώρισης.
Αξίζει να αναφερθούμε στην πρωτεύουσα της Σίφνου, Απολλωνία, η οποία είναι πραγματικά ένας μαγευτικός οικισμός!
Το όνομα Απολλωνία ή Σταυρί προέρχεται από τη λατρεία του θεού Απόλλωνα στο νησί κατά την αρχαιότητα και το όνομα Σταυρί από το σταυροδρόμι που υπάρχει στην περιοχή (και που οδηγεί βόρια προς Αρτεμώνα, ανατολικά προς Κάτω Πετάλι και Κάστρο, δυτικά προς Καμάρες και νότια προς Πλατύ Γιαλό, Φάρο, κλπ). Μια άλλη εκδοχή για την ονομασία Σταυρί είναι ότι προέρχεται απ΄την εκκλησία του Σταυρού στο κέντρο του χωριού.
Η Απολλωνία, μαζί με τους υπόλοιπους κεντρικούς οικισμούς του νησιού έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός και γι' αυτό προστατευόμενος οικισμός.
Στο κεντρικό γραφικό μονοπάτι της Απολλωνίας που οδηγεί προς Καταβατή (γνωστό και ως «το στενό») υπάρχουν ενδιαφέρουσες παλιές εκκλησίες, πολλά καταστήματα και χώροι για φαγητό και ποτό.
Στην κεντρική πλατεία της Απολλωνίας (πλατεία Ηρώων) στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Σίφνου του Συνδέσμου Σιφνίων με εκθέματα από την καθημερινή ζωή και τις ασχολίες των Σιφνιών τα παλαιότερα χρόνια, παραδοσιακές φορεσιές, σιφνέικα κεραμικά και παλιές εκδόσεις.
Στην πλατεία Ραμπαγά (στο κεντρικό μονοπάτι) υπάρχει η προτομή του Σιφνιού εκδότη, μαχητικού δημοσιογράφου και σατυρικού ποιητή Κλεάνθη Τριαντάφυλλου που γεννήθηκε στη Σίφνο το 1850 και εξέδωσε αργότερα στην Αθήνα το προοδευτικό πολιτικό και σατυρικό περιοδικό "Ραμπαγάς". Το περιοδικό αποτέλεσε πρόδρομο για τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή και έδωσε το ψευδώνυμο Ραμπαγάς στον Κλεάνθη Τριαντάφυλλο.
Την 1η μέρα κάναμε τρίωρη πεζοπορία Καταβατή – Προφήτης Ηλίας. Μια δύσκολη διαδρομή που οδηγεί στο ψηλότερο σημείο του νησιού αλλά με εξαιρετική κυκλαδίτικη ομορφιά.
Μετά τις 19.00 μ.μ βρεθήκαμε στον Αρτεμώνα για να παρακολουθήσουμε το "Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας Νικόλαος Τσελεμεντές".
Το μοναστήρι βρίσκεται στην υψηλότερη κορυφή του νησιού, στα 682 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Όλη η διαδρομή γίνεται μέσα στην προστατευόμενη περιοχή "Νatura 2000" και ανεβαίνοντας μας δόθηκε η ευκαιρία να θαυμάσουμε την πανέμορφη φύση της Σίφνου στην παρθένα της μορφή. Το μοναστήρι χτίστηκε στα μέσα του 17ου αιώνα (κατά άλλους τον 12ο αι.) πιθανόν πάνω σε αρχαία Ακρόπολη και περιβάλλεται περιμετρικά από κελιά, που συνιστούν και την οχύρωση του μοναστηριού. Εδώ προσέτρεχαν οι πιστοί για προστατευθούν από τους επίδοξους πειρατές και κατακτητές. Στη Μονή υπήρχαν μοναχοί μέχρι το 1890. Η θέα σου κόβει την ανάσα. Σε πρώτο επίπεδο τα χωριά της Σίφνου, Απολλωνία, Αρτεμώνας, Κάστρο. Πιο πέρα το Αιγαίο με την Πάρο Νάξο, Ηρακλειά, Ίο, Φολέγανδρο, Σαντορίνη, Μήλο, Κίμωλο.
Η τραπεζαρία είναι μια μακρόστενη επιβλητική αίθουσα με πολλά τόξα όπου στη μία πλευρά της βρίσκεται μαγειρείο με τους φούρνους και στην άλλη ένα μακρόστενο τραπέζι για 50 άτομα.
Το "Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας Νικόλαος Τσελεμεντές".
Κάθε χρόνο τον Σεπτέμβριο στον Αρτεμώνα διεξάγεται το φεστιβάλ, το οποίο διαρκεί 3 μέρες και χρήζει διεθνούς αναγνώρισης. Οι ημερομηνίες για την διεξαγωγή του φεστιβάλ για το 2024 ήταν 19, 20 και 21 Σεπτεμβρίου.
Αντιπροσωπείες κυρίως από τα νησιά των Κυκλάδων μαζί με κάποιες ακόμη από την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό, ανταμώνουν στη Σίφνο και παρουσιάζουν την ιδιαίτερη γαστρονομική και πολιτιστική τους παράδοση. Κάθε περιοχή έχει το δικό της περίπτερο στην κεντρική πλατεία του Αρτεμώνα, όπου ερασιτέχνες μαζί με επαγγελματίες μάγειρες και σεφ παρασκευάζουν και παρουσιάζουν τις συνταγές του τόπου τους. Τις γεύσεις αυτές οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν στα περίπτερα κάθε περιοχής, συνοδεία τοπικών ποτών.
Σε μια διαμορφωμένη γωνιά της πλατείας τα "Τσελεμεντάκια" (παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών) ντυμένα με ποδιές και σκούφους, συμμετέχουν σε μαγειρικά παιχνίδια και διαγωνισμούς, φτιαγμένους στα μέτρα τους. Το φεστιβάλ ανοίγει τις πόρτες του για το κοινό κάθε μέρα στις 19.00 , ενώ στο τέλος κάθε μέρας στις 22.00 ξεκινάνε μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις με παραδοσιακούς σκοπούς της Σίφνου και των υπόλοιπων περιοχών. Η είσοδος στο φεστιβάλ είναι ελεύθερη και τα προσφερόμενα φαγητά είναι κερασμένα. Συγχρόνως λειτουργούν και άλλες εκδηλώσεις, όπως αγγειοπλαστική, ψαθοπλεκτική, τέλεση παραδοσιακού γάμου κ.ά.
Ένα μικρό παζάρι με προϊόντα και κεράσματα από τα νησιά που συμμετέχουν, εκθέσεις φωτογραφίας και ζωγραφικής στο δημοτικό σχολείο του Αρτεμώνα, στο πολιτιστικό κέντρο Σίφνου, Μαριάνθη Σίμου και στο ίδρυμα Πρόκου.
Τη 2η μέρα επισκέφτηκα τη μυκηναϊκή Ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα στο χωριό Αρτεμώνας και στη συνέχεια το Κάστρο.
Πρώτος σταθμός μας η μυκηναϊκή Ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα. (1701). Ο χώρος ονομάζεται έτσι από το εκκλησάκι που υπάρχει στον χώρο.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Ακρόπολης του Αγίου Ανδρέα βραβεύτηκε το 2012 "ως εξαιρετικό δείγμα ανάδειξης και προβολής αρχαιολογικών ευρημάτων" από την Ευρωπαϊκή οργάνωση Europa NOSTRA, και θεωρείται δικαίως ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στο νησί. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μεγάλο μέρος μυκηναϊκού τείχους του 12ου αι. π.Χ. και μέσα σε αυτό ερείπια κτισμάτων, πιθανόν κατοικιών. Οι ανασκαφές απέδειξαν τη συνεχή κατοίκηση από τους Μυκηναϊκούς έως τους ελληνιστικούς χρόνους. Από το εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα η θέα είναι συγκλονιστική με όλους τους οικισμούς να απλώνονται μπροστά μας. Στο χώρο λειτουργεί και αρχαιολογικό Μουσείο με εκθέματα που προέκυψαν από τις ανασκαφές στην περιοχή.
Στον αρχαιολογικό χώρο ανεβαίνουμε από πλακόστρωτο μονοπάτι (περίπου 25 λεπτά).
Μετά την περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο παίρνουμε το μονοπάτι που μας οδηγεί στον Αρτεμώνα.
Περνώντας από όμορφες καλλιεργούμενες εκτάσεις φθάνουμε σύντομα στην Ιερά Μονή Βρύσης (16ος αι.) όπου λειτουργεί και το εκκλησιαστικό Μουσείο. Είναι το μοναδικό ανδρικό μοναστήρι της Σίφνου.
Από εκεί λίγα μέτρα περπάτημα πάνω στον κεντρικό δρόμο συναντάμε το ρέμα Ερκειές και περπατάμε κατηφορικά. Σε κάποιο σημείο περνάμε το ρέμα και μετά από μια σύντομη ανηφόρα κινούμαστε σε σταθερό ύψος από όπου βλέπουμε τον πύργο ενός νερόμυλου που στέκει σχεδόν άθικτος. Κατηφορίζοντας βλέπουμε μπροστά μας τον οικισμό Κάστρο.
Το Κάστρο κατοικείται από την αρχαιότητα. Ήταν πρωτεύουσα της Σίφνου έως το 1836.
Τα περισσότερα κτίσματα που διακρίνονται σήμερα χρονολογούνται από την εποχή των Βενετών. Αφού περιηγηθούμε μέσα στο Κάστρο συνεχίζουμε την πεζοπορία έως τη γραφική εκκλησία της Παναγίας Πουλάτης, σε σημείο μαγευτικό. Από το σημείο αυτό ανηφορίζουμε, περνώντας αρχικά από τον οικισμό του Αγίου Λουκά και φτάνουμε στον αρχοντικό Αρτεμώνα, με τα νεοκλασικά του 19ου αιώνα.
Την 3η ημέρα έγινε πεζοπορία από τον Πλατύ Γιαλό προς τον όρμο Φυκιάδα και προς το Βαθύ.
Έτσι είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τις καλύτερες παραλίες του νησιού. Στον Πλατύ Γιαλό υπάρχουν πολλά καταλύματα, καταστήματα και εστιατόρια. Από δω ξεκινάνε και οι κρουαζιέρες για τον γύρο του νησιού.
Από εκεί ξεκινάει η πεζοπορία μας με ανάβαση στην κατάφυτη με κέδρους πλαγιά. Η ανάβαση τελειώνει στην εκκλησία του προφήτη Ηλία του Κοντού. Από τον προφήτη Ηλία το μονοπάτι κινείται στο ίδιο υψόμετρο μέχρι να φθάσει στην άλλη πλευρά του λόφου.
Η πανοραμική θέα αλλάζει συνεχώς και αποκαλύπτεται σταδιακά ο εντυπωσιακός κόλπος του Βαθιού. Στον δρόμο προς την παραλία της Φυκιάδας συναντάμε το εγκαταλελειμμένο αρχοντικό Μούσια και μέσα από ελαιώνες και κέδρους φτάνουμε στην ακτή. Καθ’ οδόν θα δούμε από ψηλά το μικρό νησάκι Κιτριανή, που βρίσκεται μπροστά από τον Πλατύ Γιαλό.
Συνεχίζουμε την πεζοπορία μας μέχρι το Βαθύ.
Την 4η ημέρα αναχώρηση για την πεζοπορία από τον οικισμό Κάστρο μέχρι την Ιερά Μονή της Χρυσοπηγής.
Επίσης υπήρχε η δυνατότητα για επίσκεψη στον Φάρο, ένα ψαροχώρι, και περπατώντας ένα χιλιόμετρο, φτάσαμε στην Χρυσοπηγή.
Το μονοπάτι αρχικά κατηφορίζει, αλλά σύντομα αρχίζει η ανηφόρα σε έναν φαρδύ μουλαρόδρομο. Μετά την διασταύρωση με το μονοπάτι 1, η θέα του Κάστρου είναι μοναδική με φόντο το μπλε της θάλασσας. Ύστερα από λίγα χιλιόμετρα καταλήγουμε στην άσφαλτο (100 μέτρα) που οδηγεί στον Φάρο. Η περιοχή λέγεται Πόρτες του Φάρου. Συνεχίζουμε το περπάτημα σε ένα φαρδύ μονοπάτι που ήταν παλιότερα ο κεντρικός δρόμος επικοινωνίας του φάρου με το υπόλοιπο νησί. Ιδιαίτερα το τελευταίο τμήμα είναι εντυπωσιακά φτιαγμένο με τα φαρδιά σκαλοπάτια. Από εκεί το μονοπάτι συνεχίζει έως την παραλία Γλυφό, και περνώντας από παλιά μεταλλεία, καταλήγει στην παραλία Αποκοφτό και στην εκκλησία της Χρυσοπηγής, την πολιούχο του νησιού.
Επίσης όσοι επιθυμούν, μπορούν να πάνε και στην πιο απομακρυσμένη παραλία του νησιού, την Χερρόνησο. Πρόκειται για ένα γραφικό ψαροχώρι στο βορειότερο άκρο της Σίφνου, κρυμμένο μέσα σε έναν απάνεμο κόλπο, που λέγεται πως είναι ένα από τα ασφαλέστερα λιμάνια της Μεσογείου. Στην παραλία, σχεδόν πάνω στην θάλασσα, υπάρχουν δύο ψαροταβέρνες όπου μπορείτε να απολαύσετε πραγματικά φρέσκο ψάρι.
Πληροφορίες: www.peripolo.gr, Φωτό: Κ. Χόρτη
