Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Βραζιλίας βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Νότιας Αμερικής και είναι η μεγαλύτερη χώρα με έκταση 8.511.970 τετρ. χλμ., έχει πληθυσμό 176.000.000 περίπου κατοίκους και νόμισμα το κρουζέιρο ρεάλ. Το 73,6% του πληθυσμού είναι καθολικοί. Το 55% του πληθυσμού αποτελείται από λευκούς, το 38% από μιγάδες και το 0,1% είναι Ινδιάνοι που ζουν απομονωμένοι στη ζούγκλα του Αμαζονίου, αρνούμενοι να υιοθετήσουν τον πολιτισμό των λευκών. Πρωτεύουσά της είναι η Μπραζίλια, μια πόλη που χτίστηκε το 1960. Συνορεύει από βόρεια με τη Γαλλική Γουιάνα, το Σουρινάμ, τη Γουιάνα και τη Βενεζουέλα, από βορειοδυτικά με την Κολομβία, από δυτικά με το Περού και τη Βολιβία, από νοτιοδυτικά με την Παραγουάη και την Αργεντινή και από νότια με την Ουρουγουάη, ενώ από ανατολικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό.
Η Βραζιλία είναι ομοσπονδιακή δημοκρατία, αποτελούμενη από 26 ομόσπονδες πολιτείες και την ομοσπονδιακή διοικητική περιφέρεια της πρωτεύουσας Μπραζίλια. Το σύνταγμα που ισχύει σήμερα στη Βραζιλία είναι αυτό του 1988, που καθιέρωσε την προεδρική ομοσπονδιακή δημοκρατία. Κάθε ομόσπονδη πολιτεία έχει δικό της σύνταγμα, το οποίο όμως δεν μπορεί να ξεφεύγει από τις θεμελιώδεις αρχές του ομοσπονδιακού συντάγματος. Στο βόρειο τμήμα της χώρας υπάρχει η λεκάνη του Αμαζονίου, που καταλαμβάνει το 1/3 περίπου της έκτασης της Βραζιλίας και διατρέχεται από τον Αμαζόνιο, το μεγαλύτερο ποταμό της Ν. Αμερικής. Το κεντρικό τμήμα της Βραζιλίας καλύπτεται από δασώδεις περιοχές και από περιοχές με μικρά δέντρα, ένα είδος σαβάνας, που στη Βραζιλία ονομάζεται «κάμπου». Στο δυτικό τμήμα υπάρχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα ορυκτού πλούτου: χρυσός, διαμάντια, μαγνήσιο και τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σιδήρου του πλανήτη. Στο νότιο τμήμα της Βραζιλίας σχηματίζεται μια πεδιάδα με κοκκινόχωμα, εξαιρετικά εύφορη και γνωστή ως τόπος παραγωγής καφέ. Η Βραζιλία βρίσκεται στην τροπική ζώνη, εκτός από το νότιο τμήμα της που βρίσκεται στην εύκρατη ζώνη. Οι θερμοκρασίες είναι σχετικά ομοιόμορφες, χωρίς μεγάλες διακυμάνσεις. Στον Αμαζόνιο, το κλίμα είναι ανθυγιεινό λόγω των υψηλών τιμών της υγρασίας και όχι της θερμοκρασίας.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η Βραζιλία έχει μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, όμως το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και ο υψηλότατος πληθωρισμός είναι τα κυριότερα προβλήματά της. Η οικονομία της Βραζιλίας βασίζεται κυρίως στην αγροτική παραγωγή. Κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως στην παραγωγή καφέ, ζάχαρης και μπανάνας και είναι η πρώτη ορυζοπαραγωγός χώρα εκτός Ασίας. Το 23% του πληθυσμού απασχολείται με τη γεωργία. Σημαντικά γεωργικά προϊόντα είναι το κακάο, το καλαμπόκι, το ρύζι, ο καπνός, η κασσάβα, η σόγια, οι μπανάνες, τα πορτοκάλια, το ζαχαροκάλαμο, το βαμβάκι, τα όσπρια, το σιτάρι και τα σταφύλια. Η κτηνοτροφία συμμετέχει κατά 30% στο αγροτικό εισόδημα. Εκτρέφονται βοοειδή, χοίροι, πρόβατα και άλογα. Οι δασικές εκτάσεις καταλαμβάνουν το 58% της επιφάνειας της Βραζιλίας. Από το δάσος του Αμαζονίου και από την παράκτια ζώνη υλοτομούνται δέντρα σκληρής ξυλείας, ενώ από τις νότιες περιοχές της χώρας το γνωστό πεύκο Παρανά. Αξιόλογη είναι και η παραγωγή καουτσούκ, από τη λεκάνη του Αμαζονίου, όπως επίσης και η εξαγωγή φαρμακευτικών ουσιών από φυτά του τροπικού δάσους. Το 24% του πληθυσμού απασχολείται με τη βιομηχανία. Η Βραζιλία διαθέτει πλούσια κοιτάσματα ορυκτών και μεταλλευμάτων, όπως σιδηρομετάλλευμα, μαγνήσιο, καθώς και αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, κρυσταλλικό χαλαζία, βωξίτη, φθόριο, μόλυβδο, άνθρακα, κασσίτερο, ουράνιο, νικέλιο, χρυσό, χαλκό, ψευδάργυρο, διαμάντια, μαγγάνιο και αμίαντο. Η Βραζιλία κατέχει την πρώτη θέση στην παραγωγή αυτοκινήτων στη Λατινική Αμερική. Σημαντικοί για την οικονομία της χώρας είναι και οι κλάδοι της κατασκευής ελαστικών αυτοκινήτων, της ναυπηγικής, της χαρτοβιομηχανίας, της διύλισης πετρελαίου, της τσιμεντοβιομηχανίας, της χημικής βιομηχανίας, της καπνοβιομηχανίας, της υφαντουργίας, της βυρσοδεψίας, της επεξεργασίας τροφίμων, της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Από το 1982, οπότε άρχισε να λειτουργεί ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας της χώρας, μέρος των ενεργειακών αναγκών της Βραζιλίας καλύπτονται με την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας. Το εμπόριο απασχολεί το 53% των εργαζομένων. Το δίκτυο μεταφορών της Βραζιλίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεπαρκές. Ο κυριότερος λόγος για την κακή του κατάσταση είναι η μορφολογία της χώρας. Καλύτερη είναι η κατάσταση του συγκοινωνιακού δικτύου στην πυκνοκατοικημένη νοτιοανατολική περιοχή, που αποτελεί και το κέντρο της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Βραζιλίας είναι ανεπαρκές. Σημαντικές είναι και οι ποτάμιες μεταφορές. Ιδιαίτερα αναπτυγμένες είναι οι αεροπορικές μεταφορές της Βραζιλίας. Υπάρχουν συνολικά 3.365 αεροδρόμια στη Βραζιλία, 139 από τα οποία χρησιμοποιούνται για προγραμματισμένα δρομολόγια. Η Βραζιλία διαθέτει μια ανερχόμενη τουριστική βιομηχανία, κυρίως λόγω των φυσικών καλλονών της και του περίφημου καρναβαλιού του Ρίο ντε Τζανέιρο που προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.
Η επίσημη γλώσσα της Βραζιλίας είναι τα Πορτογαλικά.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η Βραζιλία είναι η πατρίδα της σάμπα και υπάρχουν ειδικές σχολές (από τη δεκαετία του 1930!) που προετοιμάζουν όλους εκείνους που παίρνουν μέρος στη μεγάλη παρέλαση στο «Σαμπαδρόμιο» του Ρίο ντε Τζανέιρο. Η καταγωγή της σάμπα είναι αφρικανική, από την Αγκόλα, η οποία ήταν κάποτε πορτογαλική αποικία. Άρχισε να επιβάλλεται ως ξεχωριστό είδος μουσικής στις αρχές του 20ού αιώνα και βρήκε πρόσφορο έδαφος στις βραζιλιάνικες μεγαλουπόλεις και κυρίως στους τεράστιους καταυλισμούς των φτωχών, τις περίφημες φαβέλες. Η Βραζιλία έχει επίσης παράδοση στην κλασική μουσική που φαίνεται στη δουλειά πολλών συνθετών. Το ποσοστό αναλφαβητισμού στη Βραζιλία είναι 17%. Η οκτάχρονη πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι υποχρεωτική, από την ηλικία των 6 έως 14 χρόνων. Υπάρχουν πολλά πανεπιστήμια, σημαντικότερο των οποίων θεωρείται το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο (ιδρύθηκε το 1934), ενώ λειτουργούν αρκετά ερευνητικά κέντρα, όπως το Ινστιτούτο Ουσβάλτου Κρουζ στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Εθνικό άθλημα της χώρας είναι το ποδόσφαιρο. Είναι παροιμιώδης η αγάπη που τρέφουν οι Βραζιλιάνοι για το ποδόσφαιρο. Το στάδιο ποδοσφαίρου «Μαρακανά» του Ρίο ντε Τζανέιρο είναι το πιο γνωστό, ενώ η εθνική ομάδα της Βραζιλίας κατέχει το ρεκόρ κατακτήσεων του παγκόσμιου κυπέλλου ποδοσφαίρου. Η ιδιαιτερότητα της βραζιλιάνικης λογοτεχνίας είναι η πορτογαλική γλώσσα και οι πορτογαλικές αποικιακές δομές. Πρωτοπόρος της λογοτεχνίας είναι ο Μπέντο Τεϊσέιρα Πίντο (1540-1618). Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα αναπτύχθηκε ο ρομαντισμός, με επιφανείς εκπροσώπους τον ποιητή Αντόνιο Γκονζάβες Ντίας (1823-1864) και το θεατρικό συγγραφέα Λουίς Κάρλος Μαρτίνς Πένα (1813-1848). Άλλοι γνωστοί λογοτέχνες της Βραζιλίας είναι ο Ραϊμούντο Κορέιρα και ο Αντόνιο Αλβάρες ντε Αζεβέντο. Στα τέλη του 19ου αιώνα, άνθησε ο ρεαλισμός με κορυφαίο εκπρόσωπο το Ζοακίν Μαρία Μασάντου ντε Ασίς, ενώ στον 20ό αιώνα αξιόλογοι συγγραφείς έγραψαν για θέματα που σχετίζονται με την ιστορία, τις παραδόσεις και τη σύγχρονη ζωή της Βραζιλίας. Η Βραζιλία έχει δημιουργήσει μια παράδοση στην αρχιτεκτονική από την εποχή των πορτογαλικών αποικιών. Πολύ χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά σύνολα του 17ου αιώνα είναι οι αγροτικές αποικίες παραγωγής ζάχαρης. Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα εισάγεται το ροκοκό στη Βραζιλία με χαρακτηριστικά κτίρια την εκκλησία των Καρμηλιτών στο Ούρο Πρέτου (1766) και την εκκλησία των Φραγκισκανών του Σάο Ζουάουν ντελ Ρέι (1774). Από τις αρχές του 20ού αιώνα εκδηλώνονται στη Βραζιλία τάσεις πρωτοποριακής αρχιτεκτονικής. Το πρώτο μεγάλο κτίριο μοντέρνας αρχιτεκτονικής στη χώρα υπήρξε το κτίριο του υπουργείου Παιδείας και Υγείας του Ρίο ντε Τζανέιρο, για το σχεδιασμό και την κατασκευή του οποίου συνεργάστηκαν ο Λε Κορμπυζιέ και ο Βραζιλιάνος αρχιτέκτονας Λούσιου Κόστα. Άλλα μνημεία είναι το κτίριο των σιδηροδρόμων του Ρίο Γκράντε ντου Σουλ, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Ρέιντι στο Ρίο, το μέγαρο Κοπάν στο Σάο Πάολο. Μεγαλόπνοο αρχιτεκτονικό έργο υπήρξε η πολεοδόμηση της Μπραζίλια. Επιφανής Βραζιλιάνος ζωγράφος του 18ου αιώνα είναι ο Μανουέλ ντα Κόστα Ατάιντε (1762-1837), σημαντικότερο έργο του οποίου είναι η τοιχογράφηση του Αγίου Φραγκίσκου του Ούρο Πρέτου. Διάσημος Βραζιλιάνος ζωγράφος του 20ού αιώνα ήταν ο Κάντιντου Πορτινάρι (1903-1980), ο οποίος ζωγράφισε έργα με ρεαλιστική τεχνοτροπία, επηρεασμένη από το μεξικανικό ρεαλισμό.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Πέδρο Αλβάρεζ Καμπράλ έφτασε στις ακτές της Βραζιλίας στις 22 Απριλίου του 1500, και ανακήρυξε την περιοχή κτήση της Πορτογαλίας. Πρωτεύουσα των κτήσεων της Πορτογαλίας στην ήπειρο έγινε η Μπαΐα (το σημερινό Σαλβαντόρ) το 1578. Το 1580 η Ισπανία έθεσε υπό την κυριαρχία της την Πορτογαλία και τις κτήσεις της. Η ισπανική κυριαρχία στη Βραζιλία κράτησε από το 1580 ως το 1640. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι Ολλανδοί αποπειράθηκαν να θέσουν τη Βραζιλία υπό τον έλεγχό τους. Το 1789 σημειώνεται η πρώτη εξέγερση εναντίον της κυριαρχίας των Πορτογάλων, η οποία όμως καταπνίγηκε στο αίμα στις αρχές του 1808. Η Βραζιλία ανακηρύχθηκε έδρα της Πορτογαλικής Αυτοκρατορίας και με διάταγμα του 1815 έγινε ισότιμη με την Πορτογαλία, ως τμήμα του νεοσύστατου Ενιαίου Βασιλείου Πορτογαλίας, Βραζιλίας και Αλγάρβης. Ο αντιβασιλέας Πέτρος στις 3 Ιουνίου του 1822 συγκάλεσε νομοθετική και συντακτική συνέλευση, με την υποστήριξη της οποίας προχώρησε στις 7 Σεπτεμβρίου στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Βραζιλίας. Ακολούθησε την 1η Δεκεμβρίου του 1822 η στέψη του ως αυτοκράτορα της Βραζιλίας. Το 1825 η Πορτογαλία αναγνώρισε το νέο κράτος. Το 1889 ήρθε το τέλος της μοναρχίας στη χώρα με τη συνεργασία πολλών κοινωνικών δυνάμεων. Το 1891 θεσπίζεται ομοσπονδιακό σύνταγμα ανάλογο με αυτό των ΗΠΑ. Μια εξέγερση, μετά τις εκλογές του 1930, έφερε στην εξουσία τον Ζετούλιου Ντορνέλες Βάργκας. Ο Βάργκας κυβέρνησε ως το 1945 οπότε ανατράπηκε και επανεξελέγη το 1951. Το 1954 οι στρατιωτικοί, έχοντας την υποστήριξη του λαού, τον πίεσαν να παραιτηθεί και αυτός αυτοκτόνησε. Το 1964 καταλύθηκε η δημοκρατία με στρατιωτικό πραξικόπημα υπό τον Καστέλο Μπράνκο. Για την επόμενη εικοσαετία η χώρα κυβερνήθηκε από στρατιωτικές κυβερνήσεις, που προσπάθησαν να εδραιώσουν την εξουσία τους με μια σειρά μέτρων καταστολής και τρομοκρατίας. Το νέο σύνταγμα του 1988 επανέφερε τις πολιτικές ελευθερίες και επανεισήγαγε την εκλογή του προέδρου με άμεσες εκλογές. Το 1989 εκλέχτηκε πρόεδρος ο Φερνάντο Κολόρ ντε Μέλου. Η θητεία του σημαδεύτηκε από το αντιπληθωριστικό του πρόγραμμα και τα μέτρα σταθεροποίησης της οικονομίας, καθώς και από ένα οικονομικό σκάνδαλο. Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1994 αναδείχτηκε νικητής ο Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσου. Προωθήθηκαν εκπαιδευτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, η οικονομία της χώρας όμως συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Μπραζίλια: Η πρωτεύουσα της Βραζιλίας, που από τις 24 Απριλίου 1960 αντικατέστησε το Ρίο ντε Τζανέιρο. Σχεδιάστηκε και χτίστηκε από την αρχή για την εξυπηρέτηση των αναγκών μιας σύγχρονης πρωτεύουσας. Από άποψη πολεοδομικής αρχιτεκτονικής θεωρείται η πιο μοντέρνα πόλη του κόσμου. Το σχέδιό της είναι έργο του μεγάλου Βραζιλιανού Νιμέγερ, αρχιτέκτονα και πολεοδόμου. Έχει εγκαταστάσεις για άνετη διαβίωση και διακίνηση, φαρδείς δρόμους και πεζοδρόμια για τους πεζούς, μεγάλη σήραγγα για τα αυτοκίνητα, ανοιχτούς χώρους, ζωολογικό και βοτανικό κήπο, κτίρια εκθέσεων, αθλητικές εγκαταστάσεις κ.ά. Όλη η πόλη βλέπει προς τη μεγάλη ομώνυμη τεχνητή λίμνη.
Ρίο ντε Τζανέιρο: Δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Βραζιλίας, υπήρξε πρωτεύουσα της χώρας από το 1763 ως το 1960 και βρίσκεται στον κόλπο Γκουαναμπάρα. Αποικίστηκε από τους Πορτογάλους και το 1808 και έγινε πρωτεύουσα των πορτογαλικών αποικιών. Το 1815 η Βραζιλία έγινε βασίλειο και το Ρίο ντε Τζανέιρο ήταν η πρωτεύουσα. Στις αρχές του 20ού αιώνα άρχισε να εξελίσσεται σε σύγχρονη πόλη με μοντέρνα κτίρια, φαρδείς δρόμους, μεγάλα πάρκα κι όμορφες πλατείες. Αξιοπερίεργα είναι τα πεζοδρόμια, που είναι στρωμένα με μαύρα και άσπρα μωσαϊκά. Διατηρούνται ακόμη τα παλιά της κτίρια, όπως το δημαρχείο, το δημοτικό θέατρο, το εθνικό μουσείο με έργα γλυπτικής και ζωγραφικής, η εθνική βιβλιοθήκη καθώς και οι ναοί της, που μεγαλοπρεπέστερος είναι της Παναγίας της Καντελάρια. Άλλα αξιοθέατα της πόλης είναι ο γρανίτινος κώνος, που έχει ύψος 416 μ., το Κορκοβάδο, ένας λόφος ύψους 700 μ. που στην κορυφή του υπάρχει το άγαλμα του Χριστού (ένα από τα 7 θαύματα του σύγχρονου κόσμου), ο βοτανικός κήπος και το περίφημο πάρκο της πόλης, που περιλαμβάνει μουσείο, κολυμβητήριο και ζωολογικό κήπο. Ονομαστό είναι και το καρναβάλι, που γίνεται κάθε χρόνο στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Σαο Πάολο: Το μεγαλύτερο οικονομικό κέντρο της Βραζιλίας. Διαρρέεται από τον ποταμό Τιετέ. Ιδρύθηκε το 1554 από Ιησουίτες και χρησιμοποιήθηκε ως οχυρό για εκστρατείες των αποίκων εναντίον των ιθαγενών στην προσπάθειά τους να αποικίσουν όλη την περιοχή. Η πόλη αναπτυσσόταν πολύ αργά μέχρι το 19ο αι., οπότε χάρη στην επέκταση της καλλιέργειας του καφέ σημείωσε απότομη και αλματώδη άνοδο. Το Σάο Πάολο είναι σήμερα από τις ωραιότερες πόλεις της Νότιας Αμερικής. Έχει σπουδαίο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο και δύο αεροδρόμια. Έχει πανεπιστήμιο, μουσεία, πινακοθήκες, βιβλιοθήκες, θέατρα, ανώτερα καλλιτεχνικά ιδρύματα.
Ιγκουάσου: Οι περίφημοι καταρράκτες που μοιράζονται η Βραζιλία, η Αργεντινή και η Παραγουάη. Θέαμα που συναρπάζει από 275 καταρράκτες με πλάτος περίπου 4 χλμ. και ύψος 80 μέτρων. Θεωρούνται οι ωραιότεροι στον κόσμο.
Η Βραζιλία είναι ομοσπονδιακή δημοκρατία, αποτελούμενη από 26 ομόσπονδες πολιτείες και την ομοσπονδιακή διοικητική περιφέρεια της πρωτεύουσας Μπραζίλια. Το σύνταγμα που ισχύει σήμερα στη Βραζιλία είναι αυτό του 1988, που καθιέρωσε την προεδρική ομοσπονδιακή δημοκρατία. Κάθε ομόσπονδη πολιτεία έχει δικό της σύνταγμα, το οποίο όμως δεν μπορεί να ξεφεύγει από τις θεμελιώδεις αρχές του ομοσπονδιακού συντάγματος. Στο βόρειο τμήμα της χώρας υπάρχει η λεκάνη του Αμαζονίου, που καταλαμβάνει το 1/3 περίπου της έκτασης της Βραζιλίας και διατρέχεται από τον Αμαζόνιο, το μεγαλύτερο ποταμό της Ν. Αμερικής. Το κεντρικό τμήμα της Βραζιλίας καλύπτεται από δασώδεις περιοχές και από περιοχές με μικρά δέντρα, ένα είδος σαβάνας, που στη Βραζιλία ονομάζεται «κάμπου». Στο δυτικό τμήμα υπάρχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα ορυκτού πλούτου: χρυσός, διαμάντια, μαγνήσιο και τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σιδήρου του πλανήτη. Στο νότιο τμήμα της Βραζιλίας σχηματίζεται μια πεδιάδα με κοκκινόχωμα, εξαιρετικά εύφορη και γνωστή ως τόπος παραγωγής καφέ. Η Βραζιλία βρίσκεται στην τροπική ζώνη, εκτός από το νότιο τμήμα της που βρίσκεται στην εύκρατη ζώνη. Οι θερμοκρασίες είναι σχετικά ομοιόμορφες, χωρίς μεγάλες διακυμάνσεις. Στον Αμαζόνιο, το κλίμα είναι ανθυγιεινό λόγω των υψηλών τιμών της υγρασίας και όχι της θερμοκρασίας.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η Βραζιλία έχει μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, όμως το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και ο υψηλότατος πληθωρισμός είναι τα κυριότερα προβλήματά της. Η οικονομία της Βραζιλίας βασίζεται κυρίως στην αγροτική παραγωγή. Κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως στην παραγωγή καφέ, ζάχαρης και μπανάνας και είναι η πρώτη ορυζοπαραγωγός χώρα εκτός Ασίας. Το 23% του πληθυσμού απασχολείται με τη γεωργία. Σημαντικά γεωργικά προϊόντα είναι το κακάο, το καλαμπόκι, το ρύζι, ο καπνός, η κασσάβα, η σόγια, οι μπανάνες, τα πορτοκάλια, το ζαχαροκάλαμο, το βαμβάκι, τα όσπρια, το σιτάρι και τα σταφύλια. Η κτηνοτροφία συμμετέχει κατά 30% στο αγροτικό εισόδημα. Εκτρέφονται βοοειδή, χοίροι, πρόβατα και άλογα. Οι δασικές εκτάσεις καταλαμβάνουν το 58% της επιφάνειας της Βραζιλίας. Από το δάσος του Αμαζονίου και από την παράκτια ζώνη υλοτομούνται δέντρα σκληρής ξυλείας, ενώ από τις νότιες περιοχές της χώρας το γνωστό πεύκο Παρανά. Αξιόλογη είναι και η παραγωγή καουτσούκ, από τη λεκάνη του Αμαζονίου, όπως επίσης και η εξαγωγή φαρμακευτικών ουσιών από φυτά του τροπικού δάσους. Το 24% του πληθυσμού απασχολείται με τη βιομηχανία. Η Βραζιλία διαθέτει πλούσια κοιτάσματα ορυκτών και μεταλλευμάτων, όπως σιδηρομετάλλευμα, μαγνήσιο, καθώς και αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, κρυσταλλικό χαλαζία, βωξίτη, φθόριο, μόλυβδο, άνθρακα, κασσίτερο, ουράνιο, νικέλιο, χρυσό, χαλκό, ψευδάργυρο, διαμάντια, μαγγάνιο και αμίαντο. Η Βραζιλία κατέχει την πρώτη θέση στην παραγωγή αυτοκινήτων στη Λατινική Αμερική. Σημαντικοί για την οικονομία της χώρας είναι και οι κλάδοι της κατασκευής ελαστικών αυτοκινήτων, της ναυπηγικής, της χαρτοβιομηχανίας, της διύλισης πετρελαίου, της τσιμεντοβιομηχανίας, της χημικής βιομηχανίας, της καπνοβιομηχανίας, της υφαντουργίας, της βυρσοδεψίας, της επεξεργασίας τροφίμων, της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Από το 1982, οπότε άρχισε να λειτουργεί ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας της χώρας, μέρος των ενεργειακών αναγκών της Βραζιλίας καλύπτονται με την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας. Το εμπόριο απασχολεί το 53% των εργαζομένων. Το δίκτυο μεταφορών της Βραζιλίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεπαρκές. Ο κυριότερος λόγος για την κακή του κατάσταση είναι η μορφολογία της χώρας. Καλύτερη είναι η κατάσταση του συγκοινωνιακού δικτύου στην πυκνοκατοικημένη νοτιοανατολική περιοχή, που αποτελεί και το κέντρο της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Βραζιλίας είναι ανεπαρκές. Σημαντικές είναι και οι ποτάμιες μεταφορές. Ιδιαίτερα αναπτυγμένες είναι οι αεροπορικές μεταφορές της Βραζιλίας. Υπάρχουν συνολικά 3.365 αεροδρόμια στη Βραζιλία, 139 από τα οποία χρησιμοποιούνται για προγραμματισμένα δρομολόγια. Η Βραζιλία διαθέτει μια ανερχόμενη τουριστική βιομηχανία, κυρίως λόγω των φυσικών καλλονών της και του περίφημου καρναβαλιού του Ρίο ντε Τζανέιρο που προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.
Η επίσημη γλώσσα της Βραζιλίας είναι τα Πορτογαλικά.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η Βραζιλία είναι η πατρίδα της σάμπα και υπάρχουν ειδικές σχολές (από τη δεκαετία του 1930!) που προετοιμάζουν όλους εκείνους που παίρνουν μέρος στη μεγάλη παρέλαση στο «Σαμπαδρόμιο» του Ρίο ντε Τζανέιρο. Η καταγωγή της σάμπα είναι αφρικανική, από την Αγκόλα, η οποία ήταν κάποτε πορτογαλική αποικία. Άρχισε να επιβάλλεται ως ξεχωριστό είδος μουσικής στις αρχές του 20ού αιώνα και βρήκε πρόσφορο έδαφος στις βραζιλιάνικες μεγαλουπόλεις και κυρίως στους τεράστιους καταυλισμούς των φτωχών, τις περίφημες φαβέλες. Η Βραζιλία έχει επίσης παράδοση στην κλασική μουσική που φαίνεται στη δουλειά πολλών συνθετών. Το ποσοστό αναλφαβητισμού στη Βραζιλία είναι 17%. Η οκτάχρονη πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι υποχρεωτική, από την ηλικία των 6 έως 14 χρόνων. Υπάρχουν πολλά πανεπιστήμια, σημαντικότερο των οποίων θεωρείται το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο (ιδρύθηκε το 1934), ενώ λειτουργούν αρκετά ερευνητικά κέντρα, όπως το Ινστιτούτο Ουσβάλτου Κρουζ στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Εθνικό άθλημα της χώρας είναι το ποδόσφαιρο. Είναι παροιμιώδης η αγάπη που τρέφουν οι Βραζιλιάνοι για το ποδόσφαιρο. Το στάδιο ποδοσφαίρου «Μαρακανά» του Ρίο ντε Τζανέιρο είναι το πιο γνωστό, ενώ η εθνική ομάδα της Βραζιλίας κατέχει το ρεκόρ κατακτήσεων του παγκόσμιου κυπέλλου ποδοσφαίρου. Η ιδιαιτερότητα της βραζιλιάνικης λογοτεχνίας είναι η πορτογαλική γλώσσα και οι πορτογαλικές αποικιακές δομές. Πρωτοπόρος της λογοτεχνίας είναι ο Μπέντο Τεϊσέιρα Πίντο (1540-1618). Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα αναπτύχθηκε ο ρομαντισμός, με επιφανείς εκπροσώπους τον ποιητή Αντόνιο Γκονζάβες Ντίας (1823-1864) και το θεατρικό συγγραφέα Λουίς Κάρλος Μαρτίνς Πένα (1813-1848). Άλλοι γνωστοί λογοτέχνες της Βραζιλίας είναι ο Ραϊμούντο Κορέιρα και ο Αντόνιο Αλβάρες ντε Αζεβέντο. Στα τέλη του 19ου αιώνα, άνθησε ο ρεαλισμός με κορυφαίο εκπρόσωπο το Ζοακίν Μαρία Μασάντου ντε Ασίς, ενώ στον 20ό αιώνα αξιόλογοι συγγραφείς έγραψαν για θέματα που σχετίζονται με την ιστορία, τις παραδόσεις και τη σύγχρονη ζωή της Βραζιλίας. Η Βραζιλία έχει δημιουργήσει μια παράδοση στην αρχιτεκτονική από την εποχή των πορτογαλικών αποικιών. Πολύ χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά σύνολα του 17ου αιώνα είναι οι αγροτικές αποικίες παραγωγής ζάχαρης. Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα εισάγεται το ροκοκό στη Βραζιλία με χαρακτηριστικά κτίρια την εκκλησία των Καρμηλιτών στο Ούρο Πρέτου (1766) και την εκκλησία των Φραγκισκανών του Σάο Ζουάουν ντελ Ρέι (1774). Από τις αρχές του 20ού αιώνα εκδηλώνονται στη Βραζιλία τάσεις πρωτοποριακής αρχιτεκτονικής. Το πρώτο μεγάλο κτίριο μοντέρνας αρχιτεκτονικής στη χώρα υπήρξε το κτίριο του υπουργείου Παιδείας και Υγείας του Ρίο ντε Τζανέιρο, για το σχεδιασμό και την κατασκευή του οποίου συνεργάστηκαν ο Λε Κορμπυζιέ και ο Βραζιλιάνος αρχιτέκτονας Λούσιου Κόστα. Άλλα μνημεία είναι το κτίριο των σιδηροδρόμων του Ρίο Γκράντε ντου Σουλ, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Ρέιντι στο Ρίο, το μέγαρο Κοπάν στο Σάο Πάολο. Μεγαλόπνοο αρχιτεκτονικό έργο υπήρξε η πολεοδόμηση της Μπραζίλια. Επιφανής Βραζιλιάνος ζωγράφος του 18ου αιώνα είναι ο Μανουέλ ντα Κόστα Ατάιντε (1762-1837), σημαντικότερο έργο του οποίου είναι η τοιχογράφηση του Αγίου Φραγκίσκου του Ούρο Πρέτου. Διάσημος Βραζιλιάνος ζωγράφος του 20ού αιώνα ήταν ο Κάντιντου Πορτινάρι (1903-1980), ο οποίος ζωγράφισε έργα με ρεαλιστική τεχνοτροπία, επηρεασμένη από το μεξικανικό ρεαλισμό.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Πέδρο Αλβάρεζ Καμπράλ έφτασε στις ακτές της Βραζιλίας στις 22 Απριλίου του 1500, και ανακήρυξε την περιοχή κτήση της Πορτογαλίας. Πρωτεύουσα των κτήσεων της Πορτογαλίας στην ήπειρο έγινε η Μπαΐα (το σημερινό Σαλβαντόρ) το 1578. Το 1580 η Ισπανία έθεσε υπό την κυριαρχία της την Πορτογαλία και τις κτήσεις της. Η ισπανική κυριαρχία στη Βραζιλία κράτησε από το 1580 ως το 1640. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι Ολλανδοί αποπειράθηκαν να θέσουν τη Βραζιλία υπό τον έλεγχό τους. Το 1789 σημειώνεται η πρώτη εξέγερση εναντίον της κυριαρχίας των Πορτογάλων, η οποία όμως καταπνίγηκε στο αίμα στις αρχές του 1808. Η Βραζιλία ανακηρύχθηκε έδρα της Πορτογαλικής Αυτοκρατορίας και με διάταγμα του 1815 έγινε ισότιμη με την Πορτογαλία, ως τμήμα του νεοσύστατου Ενιαίου Βασιλείου Πορτογαλίας, Βραζιλίας και Αλγάρβης. Ο αντιβασιλέας Πέτρος στις 3 Ιουνίου του 1822 συγκάλεσε νομοθετική και συντακτική συνέλευση, με την υποστήριξη της οποίας προχώρησε στις 7 Σεπτεμβρίου στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Βραζιλίας. Ακολούθησε την 1η Δεκεμβρίου του 1822 η στέψη του ως αυτοκράτορα της Βραζιλίας. Το 1825 η Πορτογαλία αναγνώρισε το νέο κράτος. Το 1889 ήρθε το τέλος της μοναρχίας στη χώρα με τη συνεργασία πολλών κοινωνικών δυνάμεων. Το 1891 θεσπίζεται ομοσπονδιακό σύνταγμα ανάλογο με αυτό των ΗΠΑ. Μια εξέγερση, μετά τις εκλογές του 1930, έφερε στην εξουσία τον Ζετούλιου Ντορνέλες Βάργκας. Ο Βάργκας κυβέρνησε ως το 1945 οπότε ανατράπηκε και επανεξελέγη το 1951. Το 1954 οι στρατιωτικοί, έχοντας την υποστήριξη του λαού, τον πίεσαν να παραιτηθεί και αυτός αυτοκτόνησε. Το 1964 καταλύθηκε η δημοκρατία με στρατιωτικό πραξικόπημα υπό τον Καστέλο Μπράνκο. Για την επόμενη εικοσαετία η χώρα κυβερνήθηκε από στρατιωτικές κυβερνήσεις, που προσπάθησαν να εδραιώσουν την εξουσία τους με μια σειρά μέτρων καταστολής και τρομοκρατίας. Το νέο σύνταγμα του 1988 επανέφερε τις πολιτικές ελευθερίες και επανεισήγαγε την εκλογή του προέδρου με άμεσες εκλογές. Το 1989 εκλέχτηκε πρόεδρος ο Φερνάντο Κολόρ ντε Μέλου. Η θητεία του σημαδεύτηκε από το αντιπληθωριστικό του πρόγραμμα και τα μέτρα σταθεροποίησης της οικονομίας, καθώς και από ένα οικονομικό σκάνδαλο. Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1994 αναδείχτηκε νικητής ο Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσου. Προωθήθηκαν εκπαιδευτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, η οικονομία της χώρας όμως συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Μπραζίλια: Η πρωτεύουσα της Βραζιλίας, που από τις 24 Απριλίου 1960 αντικατέστησε το Ρίο ντε Τζανέιρο. Σχεδιάστηκε και χτίστηκε από την αρχή για την εξυπηρέτηση των αναγκών μιας σύγχρονης πρωτεύουσας. Από άποψη πολεοδομικής αρχιτεκτονικής θεωρείται η πιο μοντέρνα πόλη του κόσμου. Το σχέδιό της είναι έργο του μεγάλου Βραζιλιανού Νιμέγερ, αρχιτέκτονα και πολεοδόμου. Έχει εγκαταστάσεις για άνετη διαβίωση και διακίνηση, φαρδείς δρόμους και πεζοδρόμια για τους πεζούς, μεγάλη σήραγγα για τα αυτοκίνητα, ανοιχτούς χώρους, ζωολογικό και βοτανικό κήπο, κτίρια εκθέσεων, αθλητικές εγκαταστάσεις κ.ά. Όλη η πόλη βλέπει προς τη μεγάλη ομώνυμη τεχνητή λίμνη.
Ρίο ντε Τζανέιρο: Δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Βραζιλίας, υπήρξε πρωτεύουσα της χώρας από το 1763 ως το 1960 και βρίσκεται στον κόλπο Γκουαναμπάρα. Αποικίστηκε από τους Πορτογάλους και το 1808 και έγινε πρωτεύουσα των πορτογαλικών αποικιών. Το 1815 η Βραζιλία έγινε βασίλειο και το Ρίο ντε Τζανέιρο ήταν η πρωτεύουσα. Στις αρχές του 20ού αιώνα άρχισε να εξελίσσεται σε σύγχρονη πόλη με μοντέρνα κτίρια, φαρδείς δρόμους, μεγάλα πάρκα κι όμορφες πλατείες. Αξιοπερίεργα είναι τα πεζοδρόμια, που είναι στρωμένα με μαύρα και άσπρα μωσαϊκά. Διατηρούνται ακόμη τα παλιά της κτίρια, όπως το δημαρχείο, το δημοτικό θέατρο, το εθνικό μουσείο με έργα γλυπτικής και ζωγραφικής, η εθνική βιβλιοθήκη καθώς και οι ναοί της, που μεγαλοπρεπέστερος είναι της Παναγίας της Καντελάρια. Άλλα αξιοθέατα της πόλης είναι ο γρανίτινος κώνος, που έχει ύψος 416 μ., το Κορκοβάδο, ένας λόφος ύψους 700 μ. που στην κορυφή του υπάρχει το άγαλμα του Χριστού (ένα από τα 7 θαύματα του σύγχρονου κόσμου), ο βοτανικός κήπος και το περίφημο πάρκο της πόλης, που περιλαμβάνει μουσείο, κολυμβητήριο και ζωολογικό κήπο. Ονομαστό είναι και το καρναβάλι, που γίνεται κάθε χρόνο στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Σαο Πάολο: Το μεγαλύτερο οικονομικό κέντρο της Βραζιλίας. Διαρρέεται από τον ποταμό Τιετέ. Ιδρύθηκε το 1554 από Ιησουίτες και χρησιμοποιήθηκε ως οχυρό για εκστρατείες των αποίκων εναντίον των ιθαγενών στην προσπάθειά τους να αποικίσουν όλη την περιοχή. Η πόλη αναπτυσσόταν πολύ αργά μέχρι το 19ο αι., οπότε χάρη στην επέκταση της καλλιέργειας του καφέ σημείωσε απότομη και αλματώδη άνοδο. Το Σάο Πάολο είναι σήμερα από τις ωραιότερες πόλεις της Νότιας Αμερικής. Έχει σπουδαίο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο και δύο αεροδρόμια. Έχει πανεπιστήμιο, μουσεία, πινακοθήκες, βιβλιοθήκες, θέατρα, ανώτερα καλλιτεχνικά ιδρύματα.
Ιγκουάσου: Οι περίφημοι καταρράκτες που μοιράζονται η Βραζιλία, η Αργεντινή και η Παραγουάη. Θέαμα που συναρπάζει από 275 καταρράκτες με πλάτος περίπου 4 χλμ. και ύψος 80 μέτρων. Θεωρούνται οι ωραιότεροι στον κόσμο.
