Ο χειμώνας είναι η καλύτερη εποχή για περίπατο στο κέντρο της Αθήνας. Τα ιστορικά δρομάκια της Πλάκας και των Αναφιώτικων ενδείκνυνται για χαλάρωση αφού η έλλειψη αυτοκινήτων, τα μικρά κηπάρια, η απόλυτη ησυχία και η αίσθηση ότι κάτι ιερό σε περιβάλλει σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε μια άλλη εποχή... Κείμενο: Καίτη Χόρτη
Πλάκα, η αειθαλής
Η περιπλάνηση στην Πλάκα μοιάζει όπως όταν επισκέπτεσαι την πόλη σαν τουρίστας. Φορώντας μαλακά παπούτσια –αφού η περιοχή έχει ανηφόρες και πλακόστρωτα–, ελαφριά ρούχα και έχοντας πολύ κέφι για νέες εμπειρίες, ξεκινάμε για τον περίπατο που «γεμίζει» το νου μας και την καρδιά μας. Τα διατηρητέα νεοκλασικά σπίτια, τα μικρά δρομάκια, τα ιστορικά κτίρια που έχουν γίνει μουσεία ή χώροι πολιτισμού λάμπουν κάτω από τον χειμωνιάτικο ήλιο που ρίχνει το ζεστό του φως αναδεικνύοντας τα απομεινάρια της ιστορίας μας. Η Πλάκα είναι μια παραδοσιακή συνοικία στο κέντρο της Αθήνας που αγκαλιάζει την Ακρόπολη από την ανατολική πλευρά της. Είναι η μοναδική συνοικία της Αθήνας όπου μπορείς να δεις την πόλη όπως ήταν πριν από 100 χρόνια. Tα περίτεχνα φαναράκια στις καλλιτεχνικά φτιαγμένες πόρτες, τα παράθυρα με τα γύψινα περιγράμματα, τα κάγκελα που οι σιδεράδες έχουν επιμεληθεί με ιδιαίτερο μεράκι, οι γλάστρες με κάθε λογής λουλούδια και τα αναρριχώμενα που καλύπτουν τις μάντρες αφήνουν τη νεοκλασική Αθήνα να αναβιώνει δίπλα στους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους. Είναι η μόνη περιοχή της Αθήνας όπου όλες οι παροχές (ύδρευση, ηλεκτρικό, καλωδιακή τηλεόραση, τηλέφωνο) είναι υπόγειες, ώστε να αφήνουν μακριά από το σήμερα την περιοχή. Ακολουθώντας τον πιο κεντρικό δρόμο της Πλάκας, την Αδριανού, που είναι η παλαιότερη οδός της Αθήνας σε συνεχή εμπορική χρήση από την αρχαιότητα –ξεκινάει από την πύλη του Αδριανού– καταλήγουμε στο σταθμό του Θησείου. Η Αδριανού είναι όριο της πόλης με τον αρχαιολογικό χώρο, ο προθάλαμος της Αρχαίας αλλά και της Ρωμαϊκής Αγοράς, ένας δρόμος που βλέπει από τη μια μεριά προς την Αρχαία Αγορά και από την άλλη προς τον Ιερό Βράχο. Όλη η περιοχή είναι ένα ιστορικό μνημείο αφού σε κάθε βήμα υπάρχουν απομεινάρια της αρχαιότητας που έχουν ενωθεί με μεταγενέστερες περιόδους (ρωμαϊκή εποχή, τουρκοκρατία, απελευθέρωση). Σε αυτό τον ιστορικό χώρο λειτουργούν πολλοί εκθεσιακοί χώροι και μουσεία που καλύπτουν κάθε εποχή, πολλές μικρές εκκλησίες, ένα τζαμί, ένα χαμάμ και το πρώτο πανεπιστήμιο της Ελλάδας συνθέτουν ένα πολιτιστικό μωσαϊκό. Όμως επειδή η περιπλάνηση κουράζει… πολλές παραδοσιακές ταβέρνες, εστιατόρια και καφετέριες υπάρχουν παντού για να ξαποστάσει κανείς κάτω από την Ακρόπολη, όπως επίσης και καταστήματα με είδη δώρων που ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε άλλες εποχές!
Το χτες ενώνεται με το σήμερα
Είναι τόσο πολλά τα μουσεία και τα ιστορικά κτίρια που αξίζει να επισκεφτούμε στην Πλάκα που σχεδόν σε κάθε γωνία υπάρχει και από ένα. Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (Κυδαθηναίων 17), με πλούσιες συλλογές παραδοσικών αντικειμένων, τα οποία αντιπροσωπεύουν όλους τους κλάδους της λαϊκής τέχνης από 1650 ως σήμερα. Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο (Κυδαθηναίων 14) και το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης (Κόδρου 9) με παιδικά εκθέματα και παιδικά εργαστήρια. Το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων (Διογένους 1-3) με όλων των ειδών τα μουσικά όργανα. Τα διατηρητέα κτίρια, όπως το 2ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Αδριανού 106-108), το Αρχοντικό Μπενιζέλων (Αδριανού 96), το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (Κυδαθηναίων 11-13), το Μέγαρο Θεοδωρίδη (Αιόλου 9 & Πανδρόσου), το Μέγαρο Καλλιμασιώτη (Μητροπόλεως 49 & Καπνικαρέας), το Ιωνικό Κέντρο (Λυσίου 11), το Ίδρυμα Δόρας Στράτου (Σχολείου 8) είναι μόνο μερικά απ’ όσα κοσμούν την περιοχή και αποπνέουν αρχοντιά.
Τα μαγευτικά Αναφιώτικα
Εκεί όπου η Πλάκα ακουμπάει στην Ακρόπολη στη βορειοανατολική πλαγιά της αναπτύσσεται ένας συνοικισμός σε κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, τα Αναφιώτικα. Κατασκευάστηκε από αναφιώτες οικοδόμους, οι οποίοι είχαν έρθει στην πρωτεύουσα γύρω στο 1840 για να εργαστούν στις ανασκαφές της Ακρόπολης. Η αδυναμία των φτωχών νησιωτών να χτίσουν κανονικά σπίτια σε κάποια άλλη περιοχή της Αθήνας τους ανάγκασε να στεγαστούν στα ριζά της Ακρόπολης χρησιμοποιώντας πολλές φορές πέτρες που είχαν κυλήσει από τον ιερό βράχο. Οι νησιώτες ήταν δεινοί οικοδόμοι και έτσι δεν δυσκολεύτηκαν καθόλου να φτιάξουν το σπιτικό τους κολλητά στο βράχο του Παρθενώνα εκμεταλλευόμενοι κάθε κοίλωμα και κάθε προεξοχή του. Ο οικισμός αποτελείται από 60 σπίτια και μοιάζει πολύ με κυκλαδίτικο νησί με τα γνωστά στενοσόκακα, τα μικρά άσπρα ασβεστωμένα σπιτάκια με την αυλή τους, τις γλάστρες με βασιλικό και λουλούδια. Είκοσι σπίτια του οικισμού γκρεμίστηκαν γύρω στο 1970. Αργότερα, ο χώρος απαλλοτριώθηκε, κάποιοι κάτοικοι όμως εξακολουθούν να κατοικούν εκεί.
Ανηφόρες και… εκκλησίες
Μπορεί τα Αναφιώτικα να είναι μια ήσυχη, κυκλαδίτικη γωνιά της Αθήνας όμως εκεί έχουν «φωλιάσει» εκκλησιαστικά κτίρια μεγάλης θρησκευτικής αξίας. Το Μετόχι του Πανάγιου Τάφου (Ερεχθέως 18) ανήκει στον Άγιο Τάφο της Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για έναν χαρακτηριστικό ναό της οθωμανικής περιόδου, που κτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα. Ο ναός είναι αφιερωμένος στους Αγίους Αναργύρους και συνδέεται με τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας, καθώς εδώ έρχεται πρώτα το Άγιο Φως από τα Ιεροσόλυμα, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Επίσης ο ναός του Αγίου Νικόλαου Ραγκαβά (Στράβωνος) θεωρείται ένα από τα πιο αξιόλογα βυζαντινά μνημεία της πόλης. Ο ναός χρονολογείται από τον 11ο αιώνα.
Αρχαία και νέα: μια αγκαλιά
Μια πολύ ιδιαίτερη βόλτα είναι να ανεβείτε στην Ακρόπολη και αφού αφεθείτε στη μαγεία του ιερού βράχου και φορτιστείτε πνευματικά να κατηφορίσετε από τη δεξιά πλευρά. Εκεί θα συναντήσετε μικρά καφενεδάκια και ταβερνάκια μπλεγμένα με τα σπιτάκια των Αναφιώτικων. Όσο κατηφορίζετε θα συναντάτε τα νεοκλασικά και στο τέλος θα βρεθείτε στην Αδριανού που θα σας βάλει σιγά σιγά στην πραγματικότητα της πόλης!
