Πικάσο και Αρχαιότητα: Μια άλλη οπτική!

Μία εξαιρετική έκθεση με έργα του Πικάσο (χαρακτικά, αγγειογραφίες και γλυπτά) εμπνευσμένα από την αρχαιότητα παρουσιάζει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης από τις 20 Ιουνίου έως τις 20 Οκτωβρίου 2019.

Μακριά από κάθε μορφή αρχαιολαγνείας και αρχαιοπληξίας ο αντικομφορμιστής Πάμπλο Πικάσο κάνει πολλές αντισυμβατικές και συμβολικές παρεμβάσεις στα έργα δίνοντας μια άλλη οπτική της αρχαιότητας, αφού τη συνδέει όχι μόνο με το παρόν, αλλά και με το όραμά του για τη μελλοντική κοινωνία. Γιατί ο Πικάσο με τα έργα του, όπως είναι γνωστό, δεν αρκείται στην παρατήρηση του κόσμου, αλλά δημιουργεί έναν κόσμο, όπως εκείνος τον επιθυμεί ως μυθικός γλύπτης της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. Μέσα από αυτή την οπτική βλέποντας κάποιος/α τα έργα, αισθάνεται ευτυχής που είναι Έλληνας ή Ελληνίδα, όχι βέβαια με τη συμβατική διάσταση της λέξης, αλλά με την “Απολλώνια”, όπως ο ίδιος ο μεγάλος καλλιτέχνης την προσδιορίζει.

Βλέπουμε, δηλαδή, στα έργα του την αντισυμβατική πολιτική του παρέμβαση στα σημερινά παγκόσμια πολιτικά δρώμενα, όταν στο ρόλο των μεγάλων δυνάμεων βάζει τις μεγάλες δυνάμεις της αρχαιότητας, Αθήνα και Σπάρτη.

Γνωρίζουμε μια άλλη διάσταση του κοινωνικού αλλά και συναισθηματικού ρόλου του γυναικείου κινήματος όπως τη δίνει ο Πικάσο με την αξιοποίηση της κωμωδίας “Λυσιστράτη”.

Αναρωτιόμαστε πως μπορεί να αναδιαμορφώνει το αρχαίο “Αρκαδικό όραμα” συνδυάζοντάς το με την ευτυχισμένη ζωή που περνούσε στο γαλλικό χωριό Βαλορί, όπου ζωγράφισε εκατοντάδες αγγεία, με περιεχόμενο τους μύθους του αρχαίου κόσμου στους οποίους δίνει κοινωνικές διαστάσεις.

Θαυμάζουμε τη γοητεία του έρωτα όχι μόνο από τα γυμνά γυναικεία σώματα και την ερωτική διάθεση που αυτά δείχνουν. Αλλά τα θαυμάζουμε γιατί ο Πικάσο, στα έργα που θα δούμε “παίζει” πολύ καλά το ερωτικό παιχνίδι κινούμενος ανάμεσα στο “Διονυσιακό” που οδηγεί στο απόλυτο πάθος και την αρχέγονη ελευθερία, και στο “Απολλώνιο” που οδηγεί σε μια ερωτική σχέση λουσμένη από το φως του πολιτισμού. Έχει ιδιαίτερη αξία, τονίζει ο Πικάσο, ότι και οι δύο αυτές “αιώνιες” πλευρές του έρωτα γεννήθηκαν στη Μεσόγειο της αρχαιότητας.

Βλέπουμε επίσης τους συμβολισμούς του Ταύρου, του Μινώταυρου και του Κένταυρου, όπως και τους συμβολισμούς πολλών άλλων εκθεμάτων που βρίσκονται στην, κατά τη γνώμη μας, μοναδική αυτή έκθεση. 

Τα μέρη από τα οποία αποτελείται η έκθεση είναι: 

ΓΡΑΜΜΗ ΚΑΙ ΦΩΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ - ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΧΑΡΙΤΕΣ - ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ - ΑΡΚΑΔΙΑ-ΔΙΟΝΥΣΟΣ-ΤΑΥΡΟΣ - ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ-ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣ  

Λίγα λόγια για τον Πικάσο και το έργο του

Στο πλούσιο έργο του ο μεγάλος καλλιτέχνης και διανοητής, Πάμπλο Πικάσο εμπνεύστηκε ιδιαίτερα από την κλασική παράδοση την οποία, όπως φαίνεται από τα κεραμικά, τα γλυπτά και τα χαρακτικά, επεξεργάζεται και αναδιαμορφώνει με το δικό του μοναδικό τρόπο. Σημαντική μεταξύ αυτών των πηγών υπήρξε η αρχαία Ελλάδα, με τη διαχρονική μυθολογία της και την πλουσιότατη ιστορία της. Στα έργα του όμως κάνει πολλές συμβολικές παρεμβάσεις δίνοντας μια άλλη οπτική της αρχαιότητας, αφού τη συνδέει όχι μόνο με το παρόν, αλλά και με το όραμά του για τη μελλοντική κοινωνία. Γιατί ο Πικάσο με τα έργα του, όπως είναι γνωστό, δεν αρκείται στην παρατήρηση του κόσμου, αλλά δημιουργεί έναν κόσμο, όπως εκείνος τον επιθυμεί. Για το λόγο αυτό στις λέξεις ”Έλληνας και ελληνικός” προσδίδει “Απολλώνια” και όχι γεωγραφικά χαρακτηριστικά, συνδέοντάς τες με  την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική άνθιση που  εμφανίζεται σε όλη Μεσόγειο από τη μυθική πρώιμη αρχαιότητα μέχρι τους Κλασικούς χρόνους. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι επίσης η αισθητική απεικόνιση της διαμάχης ανάμεσα στο Διονυσιακό και το Απολλώνιο, κατά τη μετάβαση από την πρωτόγονη κοινοκτητική μορφή οργάνωσης της κοινωνίας στις κοινωνίες  της οικονομικής άνθισης που όμως έχουν  βαθιά ταξικά χαρακτηριστικά. Αυτή τη μετάβαση την παρουσιάζει με πολλά έργα γυμνών γυναικείων σωμάτων στη σειρά “Tρεiς Χάριτες” στη  “Λυσιστράτη” κ.ά. Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι την πλειονότητα αυτών των έργων τη φιλοτέχνησε μετά από το 1944, που ζει σε ένα γραφικό γαλλικό ψαροχώρι, το Βαλορί, σε έναν μεσαιωνικό πύργο χτισμένο πάνω σε ρωμαϊκές αρχαιότητες, κοντά στη γαλλική πόλη  Αντίπ, την Αντίπολη, αποικία των Φωκαίων στην αρχαιότητα. Εδώ ο Πικάσο ζει, όπως ο ίδιος ομολογεί, τα πιο ευτυχισμένα χρόνια της ζωής του, αφού αφενός μόλις έχει τελειώσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος,  για τον τερματισμό του οποίου έκανε μεγάλο αγώνα και αφετέρου γιατί ζει τον απόλυτο έρωτα  με την πανέμορφη και κατά 40 χρόνια νεότερή του, Φρανσουά Ζολί.        

Μέσα από όλα τα έργα που εκτίθενται στην έκθεση, θαυμάζουμε, ανάμεσα στα άλλα, την αντισυμβατική του παρέμβαση στα σημερινά παγκόσμια πολιτικά δρώμενα, όταν στο ρόλο των μεγάλων δυνάμεων βάζει τις μεγάλες δυνάμεις της αρχαιότητας, Αθήνα και Σπάρτη, μια άλλη διάσταση του κοινωνικού αλλά και συναισθηματικού ρόλου του γυναικείου κινήματος όπως τη δίνει ο Πικάσο με την αξιοποίηση της κωμωδίας “Λυσιστράτη”, τον τρόπο που  αναδιαμορφώνει το αρχαίο “Αρκαδικό όραμα” συνδυάζοντάς το με την ευτυχισμένη ζωή που περνούσε στο γαλλικό χωριό Βαλορί και άλλα πολλά. 

Μάκης Σταύρου, Ιστορικός

Εναλλακτική Δράση για Ποιότητα Ζωής

www.enallaktiki-drasi.gr